Czyli o tym, że niejedną ciekawostkę kryją archiwalia
Jak śpiewano kiedyś w czołówce słynnych „60 minut na godzinę” czas sobie płynie banalnym tik tak i powoli aczkolwiek nieubłaganie wyciera rozmaite fakty. O ile ów skądinąd oczywisty proces można zrozumieć gdy dotyczy ludzkiej pamięci nieco zaskakuje przy lekturze dokumentów zwłaszcza tych które dotyczą lat 1988 1992 prawdopodobnie ekonomicznie najgorętszych we współczesnej historii Polski. I mylił by się ten kto sądzi, iż największe braki w tym zakresie dotyczą nieustająco modnych agenturalnych teczek. Nic bardziej błędnego. Znacznie skrupulatniej przetrzebiono archiwalia dotyczące ….. przekształceń prlowskiego systemu bankowego a najlepszym przykładem zaników są zasoby dotyczące Banku Handlowego w Warszawie a w szczególności jego zagranicznych spółek córek czyli:
- Mitteleuropäische Handelsbank we Frankfurcie
- Centro-Internationale Handelsbank w Wiedniu
- Banku Handlowego International w Luxemburgu
- Bank Handlowego for Middle East S.A.L w Bejrucie
O ile na temat działalności BHI napisano to i owo w różnych materiałach dotyczących FOZZ czy też w słynnym raporcie Maciarewicza dotyczącym WSI
http://web.archive.org/web/20071008104447/http://raport.gov.pl/Raport_jawny_16022007.pdf
o tyle na temat pozostałych wiadomo niewiele albo zgoła nic. Można by jednak przyjąć iż każdy kto o niegdysiejszej działalności tej szacownej instytucji wiedział co nieco, pogłębi ową wiedzę dzięki zasobom archiwów. Można się spodziewać, iż badacz swe pierwsze kroki skierował by do Citi Handlowego który bardzo szybko odeśle badacza…. w niewiadomym kierunku zasłaniając się tajemnicą bankową. Podobne wyniki da wizyta w Związku Banków Polskich choć badacz dowie się przy okazji, że owa szacowna organizacja….. od zawsze jest prywatna mimo iż w powszechnej opinii uchodzi za rządową😊. Akta lub ich mizerne resztki odnajdą się tam gdzie je swego czasu skierowano czyli w Archiwum Akt Nowych. Na odkrywców czeka jednak przykra niespodzianka: akta są bowiem solidnie przebrane co zszokuje szczególnie tych ciekawskich którzy z owymi aktami mieli okazję zetknąć się wcześniej.
Wprawdzie dostępne zasoby zawierają kilka interesujących perełek
- https://searcharchives.pl/2/638/0/26/23_142?q=bank+handlowy+centro+internationale+handelsbank&wynik=28&rpp=15&page=2#tabJednostka
- https://searcharchives.pl/2/638/0/26/23_173?q=bank+handlowy+centro+internationale+handelsbank&wynik=51&rpp=15&page=4#tabJednostka
- https://searcharchives.pl/2/638/0/31/28_41?q=bank+handlowy+Mitteleurop%C3%A4ische+Handelsbank&wynik=1&rpp=15&page=1#tabJednostka
- https://searcharchives.pl/2/638/0/19/16_46?q=bank+handlowy+for+Middle+East&wynik=9&rpp=15&page=1#tabJednostka
- https://searcharchives.pl/2/638/0/11/8_191?q=bank+handlowy+for+Middle+East&wynik=8&rpp=15&page=1#tabJednostka
to uważny czytelnik zasobów mógłby odnieść wrażenie, że centrala w Warszawie o nadzorze właścicielskim po 1987 roku w zasadzie zapomniała a w zakresie BHI być może nie realizowała go w ogóle. Nic bardziej błędnego: dowody, że było inaczej znajdują się choćby w cytowanym powyżej raporcie na temat likwidacji WSI gdzie na stronie 297 można przeczytać o pewnej kontroli z 1992 roku. Kontroli dość interesującej bo dotyczącej spółki BATAX należącej do zapomnianego już dzisiaj biznesmena Wiktora Kubiaka. Człowieka który po 1990 roku zasłynął jako producent musicalu „Metro” ale dał się również poznać jako sponsor KLD i przyjaciel wielu polityków tej partii w tym Donalda Tuska. Wieści gminnej w tym zakresie na pewno Kubiak już nie potwierdzi. Jesienią 2013 jego doczesne szczątki złożono na cmentarzu żydowskim w Warszawie. Uroczystość była kameralna choć na temat uczestników wydarzenia krążyła po Warszawie pewna niepotwierdzona legenda.
O ile rozbudowa działalności bankowej we Frankfurcie, Wiedniu i Luksemburgu może się wydać badaczom całkiem naturalna to lokowanie podobnego aktywa w Bejrucie może już nieco dziwić. Powyższe niepotrzebnie bo aż do wybuchu wojny domowej Bejrut zwany Perłą Lewantu był bardzo ważnym centrum finansowym trzymającym rękę na arabskich transakcjach na ropie i broni. Tutejszy bank z pewnością walnie się przyczyniał do płynnej realizacji transakcji o czym świadczy po dziś dzień …. zadłużenie Sudanu, Mozambiku, Libii, Nigerii, Angoli i wielu innych wobec Rzeczpospolitej Polskiej. Kredyty zaciągnięte w większości na zakupy broni nigdy nie zostały spłacone za to w latach transformacji walnie przemigrowały do FOZZ😊.
Miłośników badań nad historią finansową Polski ucieszy zatem fakt, iż w dniu 31 grudnia 2014 zakończył się….. proces likwidacji tej słynnej organizacji. 5 stycznia 2015 miłościwie panujący Mateusz Szczurek ówczesny minister finansów zatwierdził bilans zamknięcia i przeniósł Fundusz Obsługi Zadłużenia Zagranicznego do historii czyli …… udostępnił to i owo z bogatych archiwaliów w Archiwum Akt Nowych.
https://searcharchives.pl/2/2682/0/4.2/748?q=FOZZ&wynik=1143&rpp=15&page=77#tabJednostka
https://searcharchives.pl/2/2682/0/1.3/42?q=FOZZ&wynik=983&rpp=15&page=66#tabJednostka
https://searcharchives.pl/2/2682/0/4.3/1075?q=FOZZ&wynik=863&rpp=15&page=58#tabJednostka
https://searcharchives.pl/2/2682/0/5.1.1/1449?q=FOZZ&wynik=739&rpp=15&page=50#tabJednostka
https://searcharchives.pl/2/2682/0/5.2.2/1591?q=FOZZ&wynik=575&rpp=15&page=39#tabJednostka
Choć zasoby znajdujące się w AAN są całkiem obfite prędzej czy później doczekają się kompetentnej naukowej oprawy. Czy uda się tym sposobem wyjaśnić co zaszło? Tu teoretycznie nie ma nic do wyjaśniania a wyroki już dawno zapadły w imieniu Rzeczpospolitej Polskiej. W praktyce, uważni czytelnicy mogą dojrzeć wiele interesujących tematów których znacznie w miarę upływu lat zamiast spadać, rośnie.
Jak chcą niektórzy badacze cała transformacja ekonomiczna z lat 1987 / 1990 to pole bitew toczonych pomiędzy Departamentem I MSW i II Zarządem Sztabu Generalnego LWP ale także taktycznych kompromisów zawieranych przez te służby. O jednych i drugich wiadomo dzisiaj niewiele a mimo to w przetrzebionych archiwach różnych instytucji państwowych nie kłębią się tłumy badaczy spragnionych poznania prawdy. Być może dlatego, że owa prawda nie jest już nikomu do niczego nie potrzebna i z dużym prawdopodobieństwem sczeźnie sobie spokojnie w archiwach.
